To tytuł projektu realizowanego przez Muzeum Ziemi Wałeckiej, którego celem jest dotarcie do tytułowego kodu genetycznego, składającego się z elementów kultury polskiej, niemieckiej, żydowskiej oraz ukraińskiej. W tym celu muzeum ogłosiło zbiórkę przedmiotów oraz wspomnień mieszkańców Wałcza i powiatu wałeckiego, także w jego starych granicach. Pamiątki przesiedleńców zostaną wyeksponowane na wystawie stałej.
W ramach projektu finansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Muzeów „Izby Pamięci” w strukturach Muzeum Ziemi Wałeckiej ma powstać izba pamięci, poświęcona powojennej historii mieszkańców. Będzie to ekspozycja stała, na której zaprezentowane zostaną historie przesiedleńców, ich pamiątki związane z migracją, życiem codziennym w powojennym Wałczu, a także miejscami, z których przybyli. W obszarze zainteresowań muzealników leżą mieszkańcy Wałcza i powiatu wałeckiego, także w jego dawnych granicach (Jastrowie, Nadarzyce, Sypniewo, Brzeźnica).
Ekspozycja będzie opowiadała historię nowych osadników oraz przyniesie odpowiedź na pytanie dlaczego w mieście nastąpiła praktycznie całkowita wymiana ludności. Wszystko po to, aby uzmysłowić młodszym i przypomnieć starszym pokoleniom, że ich korzenie sięgają do oddalonych od siebie miejsc, do różnych kultur i tradycji.
– Interesują nas lata 1945 – 1956, kiedy Deutsch Krone zmieniało się w Wałcz i powstawało na nowo – informuje dyrektorka MZW Marlena Jakubczyk-Kurkiewicz. – Chcemy dotrzeć do ludzi, którzy przyjechali do Wałcza z różnych powodów i z różnych miejsc. Interesują nas przesiedleńcy z Kresów Wschodnich, ludność pochodzenia ukraińskiego przesiedlona w ramach Akcji „Wisła”, wszyscy ci, którzy docierali tutaj z centralnej Polski, żołnierze, którzy po przejściu frontu i przełamaniu Wału Pomorskiego zostawali na tym terenie, żołnierze innych frontów II wojny światowej, Sybiracy oraz jeńcy uwolnieni ze stalagów i oflagów.
Na potrzeby budowy izby pamięci muzealnicy ogłaszają zbiórkę przedmiotów, które przesiedleńcy zabrali z sobą w podróż w nieznane. Przyjmowane będą (także w depozyt) m.in. oryginały dokumentów i zdjęć (istnieje możliwość zeskanowania ich w MZW), rodzinne pamiątki, przedmioty codziennego użytku, dewocjonalia oraz stroje. Ważnym elementem projektu są przedmioty, ale uzupełnione o kontekst, czyli związaną z nimi historię i historię ich właścicieli. W tym celu pracownicy MZW będą także nagrywać i spisywać wspomnienia przybyszów.
Choć na tym etapie na konkrety jest zbyt wcześnie, muzealnicy już myślą o wydaniu publikacji, której fundamentem będą rozmowy z przesiedleńcami i ich potomkami. Dodatkowym elementem projektu, skierowanym głównie do młodszych mieszkańców, będzie gra terenowa pod roboczym tytułem „Śladem pionierów”.
Równolegle w Muzeum Ziemi Wałeckiej prace badawcze prowadzi znana już naszym Czytelnikom kulturoznawczyni, bohemistka i etnolożka dr Karolina Ćwiek-Rogalska z Instytutu Slawistyki PAN. W obszarze jej zainteresowań leżą z kolei te przedmioty, które przybysze zastali w nowych domach. Naukowczyni pragnie poznać stosunek przybyszów do historii swoich miejscowości, a także miejsc i poniemieckich przedmiotów.
Gorąco zachęcamy do podzielenia się historią swojej rodziny oraz wsparcia badań prowadzonych przez K. Ćwiek-Rogalską i kontaktu z Muzeum Ziemi Wałeckiej.
Jesteśmy przekonani, że efekt tych prac będzie miał ogromną wartość merytoryczną i przyczyni się do odkodowania skomplikowanej historii naszego regionu.
zbk
W ramach projektu MZW chciałoby pozyskać:
– nagrania wywiadów z przesiedlonymi późniejszymi mieszkańcami Wałcza,
– rodzinne pamiątki przywiezione np. z Korca, Wilna, Lwowa itd.,
– fotografie przedstawiające życie codzienne przed i po migracji do miejscowości powiatu wałeckiego,
– dokumenty, listy, legitymacje itd.,
– różnego rodzaju dokumenty świadczące o migracji i życiu w nowej rzeczywistości,
– przedmioty codziennego użytku,
– elementy strojów zabranych w podróż,
– dewocjonalia towarzyszące przesiedleńcom.
